Varnaraðgerðir gegn fuglaflensu
Sérstakar reglur um tímabundnar varnaraðgerðir til að fyrirbyggja að fuglaflensa berist í alifugla og aðra fugla í haldi, hafa verið gefnar út. Þetta er gert í ljósi mikillar útbreiðslu skæðrar fuglaflensu í Evrópu. Samkvæmt reglunum þurfa fuglaeigendur að gæta sérstakra sóttvarna til að fyrirbyggja að fuglaflensuveirur berist í fuglana þeirra úr villtum fuglum.
Ekkert lát er á útbreiðslu skæðrar fuglaflensu í Evrópu, bæði í alifuglum og villtum fuglum. Í flestum tilfellum er um að ræða H5N1 afbrigði veirunnar. Mörg tilfelli hafa verið á svæðum þar sem íslenskir farfuglar hafa vetursetu eða fara um á leið sinni til landsins. Nær öruggt er að farfuglar beri veiruna með sér til landsins í ár. Rannsóknir á dauða svartbaka í Austur-Kanada í lok síðasta árs sýndu fram á að skæðar fuglaflensuveirur bárust með villtum fuglum þangað frá Evrópu í fyrrasumar eða haust, líklegast með farfuglum sem komu við á Íslandi og Grænlandi. Gera má ráð fyrir að það endurtaki sig í ár og því er mikilvægt að fuglaeigendur geri ráðstafanir til að draga úr hættu á smiti frá villtum fuglum í fuglana sína. Muna þarf hina þrjá megin þætti í sóttvörnum, sem eru: aðskilnaður, þrif og sótthreinsun. Í þessu samhengi byggist aðskilnaðurinn á að halda villtum fuglum frá fuglum í haldi, eins og kostur er. Það er t.d. gert með því að hafa fuglana inni í yfirbyggðum gerðum eða húsum, og tryggja að ekkert í umhverfi fuglahúsanna laði að villta fugla.
Í 2. grein auglýsingar nr. 380/2022 sem birt hefur verið í Stjórnartíðindum er útlistun á þeim reglum sem fuglaeigendum er skylt að fylgja:
Öllum þeim sem halda alifugla og aðra fugla, er skylt að fylgja eftirfarandi reglum:
1. Fuglahús og umhverfi þeirra.
a. Fuglarnir skulu hafðir inni í yfirbyggðum gerðum eða húsum.
b. Tryggja skal góðan aðskilnað milli alifugla og villtra fugla.
c. Hús og gerði skulu fuglaheld.
d. Tryggja skal að ekkert í umhverfi fuglahúsanna laði að villta fugla.
e. Setja skal hatta á allar lóðréttar loftræstitúður á fuglahúsum, nema þar sem um er að ræða útblástur vélrænnar loftræstingar.
f. Setja skal fuglanet fyrir allar loftræstitúður, op og glugga á fuglahúsum.
2. Umgengni og umhirða.
a. Öllum óviðkomandi skal bannaður aðgangur að fuglahúsum.
b. Allir sem sinna fuglunum skulu nota hlífðarfatnað (galla og stígvél), sem eingöngu er notaður þar, og skulu þeir einnig þvo og sótthreinsa hendur fyrir og eftir umhirðu fuglanna.
3. Fóður og drykkjarvatn.
a. Fóður og drykkjarvatn fuglanna má ekki vera aðgengilegt villtum fuglum.
b. Drykkjarvatnsból skulu vel frágengin þannig að ekki berist í þau yfirborðsvatn og fugladrit.
4. Flutningar.
a. Sýningarhald og aðrar samkomur með fugla er bannað.
b. Ekki skal flytja fugla milli staða nema vitað sé að heilsufar fugla á báðum stöðum sé gott.
c. Skrá skal alla flutninga á fuglum, hvenær flutningarnir fóru fram og hvert og hvaðan þeir voru fluttir. Skráin skal vera aðgengileg Matvælastofnun ef hún óskar eftir henni.
5. Úrgangur.
a. Farga skal öllum úrgangi úr fuglahúsum þannig að ekki stafi smithætta af honum fyrir alifugla og aðra fugla í haldi.
Matvælastofnun hvetur almenning til að tilkynna um dauða villta fugla sem finnast dauðir ef ekki er augljóst að þeir hafi drepist af slysförum. Best er að gera það með því að skrá ábendingu á heimasíðu stofnunarinnar. Þegar tilkynning berst metur stofnunin hvort taka skuli sýni úr fuglinum.
Meðal þess sem haft er til hliðsjónar við mat á líkum á því fugl sé smitaður af alvarlegu afbrigði af fuglaflensuveiru er: a) árstími (meiri líkur eftir því sem fleiri farfuglar eru á landinu), b) vistkerfi (meiri líkur ef fuglarnir eru við sjó, við vatn eða í votlendi, c) fjöldi (meiri líkur ef um er að ræða fleiri en einn dauðan fugl á sama stað), d) tegund (meiri líkur ef um er að ræða andfugla, máfa, vaðfugla, ránfugla eða hræætur).
Ef taka þarf upp dauðan fugl skal það gert með einnota hönskum og hann settur í plastpoka eða með því að stinga hendi í plastpoka og taka fuglinn upp með pokanum og draga pokann svo yfir fuglinn og loka fyrir.